Arbitrage: Δημιουργώντας κέρδος από το τίποτα

Στο σημερινό άρθρο θα ασχοληθούμε με ένα ίσως από τα ποιο ενδιαφέροντα και δημοφιλή θέματα του κλάδου των παραγώγων και γενικότερα του κόσμου των επενδύσεων και των παιγνίων αποδόσεων. Το λεγόμενο arbitrage condition ή απλά παρέκκλιση στα ελληνικά. Οι fans του Στοίχημα Online δεν διαβάζετε πρώτη φορά αυτήν την έννοια αφού το arbitrage είναι μια θα έλεγα μέθοδος που χρησιμοποιείται στο στοίχημα και όπως είναι φυσικό έχει αναφερθεί στο site. Να ζητήσω συγνώμη προκαταβολικά από τους φίλους γιατί το σημερινό κείμενο θα έχει κάποιες έννοιες όχι τόσο οικείες ειδικά στους μη μυημένους με τον κλάδο.  Θα προσπαθήσω να απλοποιήσω τους όρους όσο περισσότερο μπορώ.

Για να καταλάβουμε την έννοια της παρέκκλισης πάμε να δούμε ένα παράδειγμα στο οποίο θα παράγουμε λεφτά πραγματικά από το πουθενά και μάλιστα με μηδενικό ρίσκο εκμεταλλευόμενοι μια παθογένεια-παρέκκλιση της αγοράς. Για να βγάλουμε λεφτά από το πουθενά λοιπόν θα χρησιμοποιήσουμε δυο εργαλεία που πρέπει να κατανοήσετε:

1. Προθεσμιακή σύμβαση: Πρόκειται για μια σύμβαση που υπογράφουμε με κάποιον αντισυμβαλλόμενο και η οποία ουσιαστικά μας εξασφαλίζει την δυνατότητα να αγοράσουμε με σχεδόν την σημερινή του τιμή κάτι από αυτόν σε μια συγκεκριμένη ημερομηνία στο μέλλον. Δηλαδή ένας τύπος έχει μια μετοχή που κάνει πράξεις σήμερα στα 30$. Είμαστε σίγουροι ότι σε ένα χρόνο η τιμή της θα έχει ανέβει. Την κλείνουμε σήμερα λοιπόν (από τώρα) για έναν ακριβώς χρόνο μετά. Αν όντως η τιμή έχει ανέβει, έστω ότι στην ημέρα  λήξης του συμβολαίου είναι στα 40$, εμείς θα την πάρουμε 31$ (έστω 1$ το πριμ για την υπηρεσία – ας μη μπλέξουμε από πού βγαίνει). Το συμπέρασμα είναι ότι κλείδωσα τότε και αγόρασα τώρα  με 31$ κάτι που κάνει στην αγορά 40$ άρα κέρδισα αν το πουλήσω σήμερα 9$.
2. Ανοικτή πώληση (short sale):  Μια ακόμα πιο δύσκολη και συνάμα εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έννοια/εργαλείο. Πιστεύω ότι μια μετοχή θα πέσει. Θέλω να ποντάρω εναντίον της. Αυτός ο μηχανισμός (με τον οποίον πλούτισαν πάρα πολλοί στην χρηματοοικονομική κρίση του 2007 – περισσότερα στο εξαιρετικό βιβλίο Big Short ‘’το μεγάλο σορτάρισμα’’ του Michael Lewis) λειτουργεί ως εξής προκειμένου να πετύχω αυτό το ποντάρισμα. Δανείζομαι από κάποιον την μετοχή με μοναδική υποχρέωση να την επιστρέψω (προσοχή τη μετοχή και όχι χρήματα) σε αυτόν μετά από μια περίοδο. Την δανεική μετοχή που κρατάω στα χέρια μου ΚΑΙ ΠΙΣΤΕΥΩ ΟΤΙ ΘΑ ΠΕΣΕΙ την πουλάω στην τρέχουσα τιμή της έστω 160$. Βάζω τα 160$ στο συρτάρι. Αν πέσει μέσα στην περίοδο που έχω συμφωνήσει με αυτόν που μου την δάνεισε την αγοράζω στην χαμηλότερη τιμή. Γυρίζω την μετοχή στον ιδιοκτήτη της. Και μου μένει στο συρτάρι η διαφορά. Έστω λοιπόν ότι πέφτει η συγκεκριμένη στα 150$ όπως είχα προβλέψει. Την αγοράζω στα 150$ την γυρίζω στον ιδιοκτήτη της και μου έχουν μείνει 10$ στο συρτάρι.

Ελπίζω να καταλάβατε αυτά τα δυο βασικότατα επενδυτικά εργαλεία. Πάμε να δούμε τώρα πως θα βγάλουμε λεφτά από το μηδέν.

Υπάρχει λοιπόν μια μετοχή με τρέχουσα τιμή στα 40$ και πωλείτε προθεσμιακά (με προθεσμιακή σύμβαση δηλαδή) στα 41$ και παράδοση σε έναν χρόνο από σήμερα. Το πιο καλό ετήσιο επιτόκιο που προσφέρει τράπεζα για κατάθεση χρημάτων αυτή τη στιγμή είναι έστω 5%.

Βλέπετε κάτι παράξενο; Θαρρώ πως όχι και εγώ αν δεν ήξερα το συγκεκριμένο παράδειγμα τίποτα παραπάνω δε θα έβλεπα. Ο επενδυτής που ασχολείται με το arbitrage όμως βλέπει. Βλέπει ευκαιρία για κέρδος. Και μάλιστα με μηδενικό ρίσκο!! Και με μηδενικό αρχικό κεφάλαιο! Πάμε να δούμε πως:

1. Αρχικά κλείνω την προθεσμιακή σύμβαση αμέσως ώστε σε έναν χρόνο από σήμερα να πληρώσω 41$ για να πάρω την μετοχή
2. Πουλάω ανοιχτά (σορτάρω) την μετοχή. Δηλαδή όπως αναλύσαμε πιο πριν, δανείζομαι από κάποιον την μετοχή και την πουλάω επί τόπου. Η τρέχουσα τιμή της είναι 40$ άρα βάζω στο συρτάρι αυτά τα λεφτά.
3. Την ίδια μέρα βάζω τα λεφτά αυτά στην τράπεζα με επιτόκιο 5% έτσι ώστε να τα παραλάβω τοκισμένα την ημέρα λήξης της προθεσμιακής σύμβασης που όπως είπαμε είναι διάρκειας ενός έτους.

Βάλαμε λοιπόν τα υλικά στο μίξερ. Τα ανακατέψαμε. Και βάλαμε το ταψί με το μείγμα στο φούρνο. Τώρα το μόνο που μένει είναι να περιμένουμε η ζύμη να φουσκώσει. Θα κάνει ακριβώς έναν χρόνο.

Ας δούμε ακριβώς έναν χρόνο μετά τι θα συμβεί με βάση και με όσα έχουμε μέχρι τώρα πει.

1. Θα βγάλουμε τα λεφτά από την τράπεζα που τώρα είναι 40 + 40*5%=42$ αφού είχαμε 5% ετήσιο επιτόκιο και πέρασε ένας χρόνος. Άρα κρατάμε 42$.
2. Θα πληρώσουμε την συμφωνημένη προθεσμιακή σύμβαση η οποία ήταν στα 41$. Άρα τώρα έχουμε στο συρτάρι μας 42$-41$= 1$ και μία μετοχή (αφού όπως είπαμε έχουμε κλειδώσει ένα χρόνο πριν την τιμή της μετοχής στα 41$).
3. Θα πάμε με χαρά στον φίλο μας που μας δάνεισε (λογικά δεν θα τον ξέρουμε βέβαια) την μετοχή θα του την γυρίσουμε πίσω και θα κλείσει η θέση της ανοικτής πώλησης.

Για να ξαναδούμε την χρηματική ροή: 42$ από την τράπεζα – 41$ για την προθεσμιακή πράξη= 1$ και μια μετοχή – την μετοχή για να κλείσουμε την ανοικτή πώληση= 1$

Παρατηρείτε ότι παρατηρώ; Μας έμεινε κέρδος στο συρτάρι μας 1$. Από το πουθενά. Με μηδέν αρχικό κεφάλαιο. Με μηδέν επενδυτικό ρίσκο.

Να σας εξάψω λίγο παραπάνω την φαντασία; Εφόσον χρειάστηκαν 0$ στην τσέπη για να λειτουργήσει η στρατηγική γιατί να μην δουλέψουμε με 1000 μετοχές; Γιατί να μην το εφαρμόσουμε με χιλιάδες μετοχές;

Είναι εφικτό; Η απάντηση χωράει πολλή συζήτηση η οποία φανερά ξεφεύγει από τα όρια του παρόντος άρθρου. Το παράδειγμα όμως που παρέθεσα είναι άκρως ρεαλιστικό ειδικά για τα προηγούμενα χρόνια. Σήμερα θα μπορούσε να εφαρμοστεί με λίγο διαφορετικό τρόπο.

Σίγουρα τα μεγέθη και οι κινήσεις είναι απλοποιημένες και κάποιος πιο ψαγμένος μπορεί να μου προσθέσει διάφορες παραμέτρους (πχ οι ανοικτές πωλήσεις έχουν αλλάξει κάπως συμπεριφορά μετά το καταστροφικό 2007, υπάρχουν και άλλα κόστη όπως προμήθειες κ.τ.λ.). Μαζί του. Η βασική λογική όμως του arbitrage στα παράγωγα προϊόντα είναι αυτή και το παράδειγμα μας είναι ρεαλιστικότατο.

Αυτό που θέλω να καταλάβετε πέρα από την λογική του κυνηγιού της παρέκκλισης των αγορών είναι ότι όταν η αγορά κάνει κάποιο τέτοιο λάθος τιμολόγησης (και κάνει αρκετές φορές για τους κερδοσκόπους) άμεσα οι κυνηγοί ευκαιριών ή arbitrere θα πέσουν πάνω της και ρίχνοντας κεφάλαια θα την αφανίσουν. Θα εξισορροπήσει δηλαδή η αγορά από μόνη της τις τιμές στα μεγέθη που πρέπει ώστε να καλυφθεί η ατέλεια και να εκλείψουν τα περιθώρια παραγωγής χρήματος από το μηδέν.

Ο κόσμος του arbitrage στο χρηματιστήριο, στο στοίχημα κ.τ.λ. είναι τόσο μαγικός όσο και επικίνδυνος. Τα περιθώρια κέρδους στενά και οι καταστάσεις οριακές.

Θα αναφερθούμε ξανά σε περιπτώσεις κερδοσκοπίας μέσω παρέκκλισης στα παράγωγα προϊόντα σε μελλοντικά άρθρα.

Υ.Γ1 Περιμένω πάντα με χαρά τα σχόλια με τις απορίες και τις ιδέες σας για να τις συζητήσουμε. Και φυσικά προτάσεις για μελλοντικά άρθρα.

Υ.Γ2 Μιας και στο προηγούμενο άρθρο μιλήσαμε για ταινίες. Η ομώνυμη ταινία με πρωταγωνιστή τον Richard Gere η οποία κυκλοφόρησε πέρσι στις αίθουσες, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και ειδικά οι λάτρεις του χώρου των επενδύσεων θα την δείτε με ιδιαίτερη ευχαρίστηση.