Οι επενδυτές και asset managers που επιθυμούν μια δυναμική τακτική και στρατηγική επενδυτική κατανομή (tactical & strategic asset allocation) του κεφαλαίου τους, αντιμετωπίζουν σήμερα ολοένα και περισσότερες δυσκολίες. Οι λόγοι είναι πολλοί: Κακή ή ελλιπής πληροφόρηση-διαχείριση κινδύνων, αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο που διέπει τον τραπεζικό και επενδυτικό τομέα, η ανάπτυξη των μεθόδων αλγοριθμικής στρατηγικής και η αυτοματοποίηση πολλών επενδυτικών στρατηγικών που δημιουργούν κάποια αδιαφάνεια, η αλλαγή της ρευστότητας παγκοσμίως, οι αυξανόμενοι πιστωτικοί κίνδυνοι, ιδίως στις μέρες μας, οι γεωπολιτικές κρίσεις καθώς και η αβεβαιότητα και ο φόβος που ακολουθούν πάντα τις ισχυρές υφέσεις και χρηματιστηριακές κρίσεις.
Οι προκλήσεις
Μια μεγάλη μερίδα των επενδυτών μπορεί να μην επιθυμεί ή να μην αισθάνεται άνετα με στρατηγικές που οδηγούν σε πολλές επενδυτικές πράξεις ή εναλλαγές επενδυτικού στυλ. Μπορεί να προτιμάται μια προσέγγιση με λίγες τοποθετήσεις, που προστατεύουν από υψηλούς κινδύνους και προμήθειες που μπορούν πολύ γρήγορα, να “ροκανίσουν” κεφάλαιο και κέρδη, αν κάποιος είναι απρόσεκτος ή άτυχος. Επίσης, μπορεί ο επενδυτής να επιθυμεί λίγους και ξεκάθαρους κανόνες με τους οποίους γίνεται στρατηγικά και τακτικά ή διαχείριση του χαρτοφυλακίου του. Για τους λόγους αυτούς, στο παρόν άρθρο παρουσιάζουμε μια διαφοροποίηση μιας απλής, κλασσικής και παθητικής διαχείρισης κεφαλαίου που θα αντιμετωπίζει τις προαναφερθείσες προκλήσεις με αποτελεσματικότητα, προσφέροντας καλές αποδόσεις και μικρότερη έκθεση στους κινδύνους που οφείλονται στην αυξημένη μεταβλητότητα των αγορών.
Επενδυτική Στρατηγική
Η στρατηγική που παρουσιάζουμε στο παρόν άρθρο, βασίζεται σε μια απλή ιδέα “rotation” χαρτοφυλακίου μεταξύ ομολόγων και μετοχών. Για μετοχές, επιλέγουμε το SPY ETF (SPDR S&P 500) ώς μια προσέγγιση ενός χαρτοφυλακίου που ακολουθεί τον δείκτη S&P 500 των HΠΑ. Για ομόλογα χρησιμοποιούμε το TLT ETF (iShares 20+ Year Treasury Bond) που ακολουθεί το δείκτη απόδοσης ομολόγων Barclays U.S. 20+ Year Treasury Bond Index. Ο δείκτης αυτός αντικατοπτρίζει την απόδοση πιο μακροπρόθεσμων ομολόγων των ΗΠΑ, με ωρίμανση δηλαδή 20 έτη ή παραπάνω. Και τα δύο ETF έχουν σχετικά μικρό expense ratio (0.15% το ΤLT και 0,09% το SPY) που τα κάνει ιδανικά για τοποθετήσεις μεγάλων κεφαλαίων και συχνό trading. Στο διάγραμμα 1, δείχνουμε τις ημερήσιες τιμές κλεισίματος των δυο παραπάνω ETF δίπλα στο δείκτη VIX, από τον Απρίλιο του 2003.
Η βάση της τακτικής μας είναι το κλασσικό “στατικό” επενδυτικό υπόδειγμα του 60% του χαρτοφυλακίου επενδεδυμένο σε μετοχές και 40% σε ομόλογα. Η στρατηγική είναι long-only, δηλαδή δεν παίρνει θέσεις short και ο επενδυτής βρίσκεται πάντα πλήρως (100%) επενδεδυμένος σε δύο κατηγορίες προϊόντων. Για τη στρατηγική 60%/40% υπάρχει μεγάλη βιβλιογραφία ακαδημαϊκή και μη, καθώς και αρκετά επενδυτικά προϊόντα στην αγορά όπως το Vanguard Balanced Index Fund Investor Shares (VBINX). Σε αυτά, ο επενδυτής δεν χρειάζεται να ανησυχεί για τη διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου του εφόσον είναι έτοιμη στο δείκτη που ακολουθείται από το αμοιβαίο κεφάλαιο ή το ETF. Ωστόσο, μια τέτοια “παθητική” επενδυτική τοποθέτηση μπορεί να μην ικανοποιεί πολλούς επενδυτές που επιζητούν μεγαλύτερες αποδόσεις με ίδιο κίνδυνο, αν όχι μικρότερο. H θετική πλευρά της παθητικής προσέγγισης είναι πάντως, όπως θα δείξουμε και στο παρόν άρθρο, μια ομαλότερη καμπύλη αποδόσεων του χαρτοφυλακίου με μικρότερης έκτασης πτώσης της απόδοσης σε περιόδους κρίσεων και μικρότερης διακύμανσης. Ωστόσο, η συνολική της απόδοση δεν είναι θεαματική, καθώς οι επενδυτές θυσιάζουν κέρδη για ασφάλεια.
Στο παρόν άρθρο κάνουμε ένα βήμα παραπάνω. Μια απλή και εύκολα εφαρμόσιμη παραλλαγή της παθητικής στρατηγικής 60%/40% θα ήταν να γίνεται κάποιο rotation του χαρτοφυλακίου, δηλαδή μια εναλλαγή των ποσοστών 60% και 40% μεταξύ μετοχών και ομολόγων, ανάλογα με την κατάσταση της αγοράς. Δηλαδή, 60% του χαρτοφυλακίου επενδεδυμένο (ή παραπάνω) σε μετοχές στις “καλές” εποχές με το υπόλοιπο σε ομόλογα, και αντίστροφα στις “κακές”. Μια τέτοια προσέγγιση επιτρέπει συχνά σε πολλούς διαχειριστές και αρκετά αμυντικά funds καλύτερες αποδόσεις με μικρότερο κίνδυνο. Το μόνο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι επενδυτές και οι fund managers σε αυτή την περίπτωση, είναι το θέμα του χρονισμού (timing). Πότε, δηλαδή, θα γίνει η εναλλαγή των θέσεων. Αν οι επενδυτές αργήσουν να αλλάξουν τα βάρη του χαρτοφυλακίου τους (κατανομή κεφαλαίου) σε ομόλογα και μετοχές, υπάρχει περίπτωση να επωμιστούν τα όποια drawdowns (αρνητικές αποδόσεις) και στις δύο κατηγορίες τοποθετήσεων, αυξάνοντας έτσι τη διακύμανση του χαρτοφυλακίου τους και μειώνοντας τις αποδόσεις. Αν αλλάξουν την κατανομή νωρίτερα, μπορεί να μην επωφεληθούν από τα κέρδη από το οποιαδήποτε ράλλυ θα ακολουθήσει αργότερα, αν έχουν τοποθετηθεί περισσότερο στο προϊόν που δεν θα “τρέξει”. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα μια απλή στρατηγική buy & hold σε κάποιο δείκτη (π.χ. SPY, NASDAQ κλπ.) ή μια απλή έξοδος από την αγορά να είναι πιο κερδοφόρες επιλογές.
Η στρατηγική που περιγράφουμε στο παρόν άρθρο, παρουσιάζει έναν αρκετά απλό και αυτοματοποιημένο τρόπο να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα του χρονισμού που αναφέραμε στην προηγούμενη παράγραφο. Αυτό το επιτυγχάνει προσθέτοντας μια νέα διάσταση στον τρόπο, το χρόνο και την αναλογία που γίνεται αυτή η κατανομή κεφαλαίου στις δύο κατηγορίες προϊόντων.
Στη στρατηγική αυτή χρησιμοποιούμε το δείκτη VIX για να εντοπίζουμε χρονικές περιόδους υψηλής ή χαμηλής μεταβλητότητας. Ο δείκτης VIX ονομάζεται και “δείκτης φόβου” από τους επενδυτές (fear index) διότι λαμβάνει υψηλές τιμές σε περιόδους μεγάλου στρες των αγορών, όπως κρίσεις (2001, 2008), ή αναπάντεχων ξαφνικών συμβάντων (τσουνάμι 2011 στην Ιαπωνία κλπ. κλπ.). Αυτό οφείλεται στο ότι οι επενδυτές επιζητούν ασφάλεια στα παράγωγα του S&P 500, αυξάνοντας το κόστος της ασφάλειας αυτής και, επομένως, και τις τιμές του δείκτη VIX που αντικατοπτρίζει, ακριβώς, αυτό το κόστος.
Η αναλυτικότερη περιγραφή του δείκτη VIX ξεφεύγει από τους σκοπούς του παρόντος άρθρου. Ωστόσο, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να ανατρέξουν σε προηγούμενα άρθρα του περιοδικού TRADERS’ http://www.traders-mag.gr/ebook/2015/04/index.html#54 και http://www.traders-mag.gr/ebook/2015/02/index.html#42 αλλά και στις ιστοσελίδες της αγοράς παραγώγων των ΗΠΑ CBOE (Chicago Board Options Exchange, και την εκεί βιβλιογραφία http://www.cboe.com/micro/vix-and-volatility.aspx.
Τα δεδομένα που χρησιμοποιούμε στην ακόλουθη ανάλυσή μας έχουν ως πηγή την υπηρεσία YAHOO Finance, και διανέμονται δωρεάν. Καλύπτουν την χρονική περίοδο 2 Απριλίου 2003 έως 15 Μαΐου 2015, και είναι ημερήσιας συχνότητας. Το δείγμα μας περιλαμβάνει λοιπόν 3052 ημερήσιες τιμές κλεισίματος και όλες οι πράξεις που περιγράφουμε γίνονται στο τέλος της συνεδρίασης.
Η Στρατηγική αναλυτικά
H στρατηγική όπως προαναφέραμε υλοποιεί το VIX ως ένα πρόδρομο δείκτη για τις περιόδους υψηλού στρες των χρηματιστηριακών αγορών. Όταν ο δείκτης VIX είναι πάνω από ένα όριο, η στρατηγική κατανέμει περισσότερο κεφάλαιο σε επενδύσεις σε ομόλογα (στην προκείμενη περίπτωση στο TLT ETF) και το υπόλοιπο σε μετοχές (SPY). Όταν πέσει κάτω από ένα όριο, η στρατηγική τοποθετεί το μεγαλύτερο μέρος του κεφαλαίου σε μετοχές (SPY) και λιγότερο σε ομόλογα (TLT). Αποφεύγουμε έτσι να χρησιμοποιούμε ταλαντωτές και διασταυρώσεις κινητών μέσων πάνω στις τιμές των δύο ETF (SPY & TLT).
Πρώτον, δεν αφήνουμε τις διακυμάνσεις των τιμών στα δύο ETF να μας υπαγορεύουν τη στρατηγική με την έννοια του ότι αν μεταβληθούν σε μεγάλο βαθμό και απότομα ενδοσυνεδριακά (δηλαδή στη διάρκεια μιας μέρας), η ευκαιρία έχει χαθεί. Δηλαδή, η χρήση κινητών μέσων όρων εισάγει σε κάθε στρατηγική μια αδράνεια που μπορεί να λειτουργήσει αρνητικά ή να επιβραδύνει τις επενδυτικές αποφάσεις. Αντίθετα, ένας “σχετικά” πιο πρόδρομος δείκτης (όπως ο VIX) είναι πιο χρήσιμος στο να μας προειδοποιεί για επερχόμενους κλυδωνισμούς. Επίσης, χρησιμοποιώντας το VIX και όχι τα δύο ETF, λαμβάνουμε υπόψη “ξένη” και ανεξάρτητη πληροφορία που δεν επηρεάζεται τόσο πολύ ή με άμεσο τρόπο από το “θόρυβο“ ή τις διακυμάνσεις των τιμών των μετοχών και ομολόγων. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι οι αναγνώστες μας δεν μπορούν να πειραματιστούν και να προσαρμόσουν την στρατηγική μας χρησιμοποιώντας τα πλούσια εργαλεία που τους προσφέρει η τεχνική ανάλυση.
Ο επενδυτικός αλγόριθμος που ακολουθεί η στρατηγική έχει ως εξής:
- Εφαρμόζουμε ένα κινητό μέσον όρο στις ημερήσιες τιμές κλεισίματος του δείκτη VIX, μήκους 50 ημερών για να τις εξομαλύνουμε. Αυτό το στάδιο δεν είναι εξαιρετικά απαραίτητο αλλά βοηθάει σε μια πιο ήπια μεταχείριση της μεταβλητότητας του S&P 500, εξομαλύνοντας τις τιμές του VIX.
- Κάθε μέρα ελέγχουμε στο κλείσιμο τον εξομαλυνμένο VIX των τελευταίων 40 ημερών από το βήμα 1 και:
- εάν είναι μικρότερος του 18 (<18), τοποθετούμε για την επόμενη μέρα (ή διατηρούμε) το 25% του χαρτοφυλακίου μας σε ομόλογα (TLT) και το 75% σε μετοχές (SPY),
- εάν η τελευταία ημερήσια μέτρηση είναι μεγαλύτερη του 18 αλλά μικρότερη από το μισό του μέγιστου των προηγούμενων 39 ημερών, πάλι τοποθετούμε για την επόμενη μέρα (ή διατηρούμε) το 25% του χαρτοφυλακίου μας σε ομόλογα (TLT) και το 75% σε μετοχές (SPY) και,
- εάν η τελευταία ημερήσια μέτρηση είναι μεγαλύτερη του 18 και μεγαλύτερη του μέγιστου των προηγούμενων 39 ημερών, τοποθετούμε για την επόμενη μέρα (ή διατηρούμε) το 75% του χαρτοφυλακίου μας σε ομόλογα (TLT) και το 25% σε μετοχές (SPY), σε μια προσπάθεια να ελαττώσουμε την έκθεσή μας σε μετοχές, αλλά να μείνουμε μέσα στην αγορά, πάντα long.
Διαβάστε το υπόλοιπο άρθρο επιλέγοντας τον παρακάτω σύνδεσμο:
http://traders-mag.gr/ebook/2015/07_08/index.html#48
Διαβάστε εντελώς δωρεάν το περιοδικό κάνοντας εγγραφή εδώ:
http://www.traders-mag.gr/index.php/component/comprofiler/registers
