Το online στοίχημα στην Ελλάδα μετά την απόφαση κατά της Αυστρίας

Επικοινώνησε μαζί μας το Freebets.gr, ενημέρωνοντάς μας για το τελευταίο κείμενό τους που αφορά τις εξελίξεις στο online στοίχημα στην Ευρώπη, οι οποίες πιθανολογείται πως θα έχουν τελικώς επιπτώσεις και στην Ελλάδα. Αν και αποφεύγουμε τις αναδημοσιεύσεις στο Στοίχημα Online, εντούτοις εκτός του ότι μας ζητήθηκε, το άρθρο είναι άκρως ενδιαφέρον και η μεγαλύτερη προβολή από ιστοσελίδες του χώρου θα συμβάλλει στην καλύτερη ενημέρωση των παικτών και του κλάδου των τυχερών παιχνιδιών.

Με αυτό το σκεπτικό, διαβάστε παρακάτω πώς το Ευρωπαϊκό δικαστήριο κρίνει την Αυστριακή νομοθεσία για τα τυχερά παιχνίδια αντίθετη στις αρχές της ελεύθερης αγοράς μέσω της υπόθεσης Pfleger, ή δείτε το αυθεντικό άρθρο στο Freebets.gr.

Το background της υπόθεσης και η Αυστριακή νομοθεσία

O Pfleger και άλλοι λειτουργούσαν σε διάφορους χώρους στην Αυστρία παιγνιομηχανές (φρουτάκια) χωρίς την απαιτούμενη άδεια. Η άδεια αυτή κατά την Αυστριακή νομοθεσία χορηγείται σε επιχειρήσεις που πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις σχετικά με τον χώρο εγκατάσταση των μηχανημάτων, τον αριθμό τους, ανώτατο ποσό στοιχήματος και ανώτατο κέρδος ανά στοίχημα, ενώ ο μέγιστος αριθμός αδειών εκμετάλλευσης δεν μπορεί να υπερβαίνει τις τρεις ανά γεωγραφική περιοχή (κάτι αντίστοιχο με τις Περιφέρειες στην Ελλάδα) και έχει μέγιστη διάρκεια τα 15 έτη. Ο Pfleger και διάφοροι άλλοι συνελήφθησαν από το έτος 2010 έως και το 2012 από τις Αυστριακές αρχές και επιβλήθηκαν σε αυτούς διάφορες ποινικές και διοικητικές κυρώσεις, πρόστιμα καθώς και κατάσχεση των μηχανημάτων.

Αυστριακό Διοικητικό Δικαστήριο ενώπιον του οποίου εκκρεμούσαν προσφυγές κατά των προστίμων και των κατασχέσεων απέστειλε προδικαστικό ερώτημα κατά το άρθρο 267 της Ε.Σ προς το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσηςμε τα εξής ερωτήματα (συνοπτικά):

1. Αντιβαίνει στην αρχή της αναλογικότητας κατά το άρθρο 56 της ΕΣ και τα άρθρα 15-17 του Χάρτη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων η διάταξη η οποία επιτρέπει την διεξαγωγή τυχερών παιχνιδιών μόνο μετά από την χορήγηση άδειας δεδομένου ότι ο αριθμός αυτός είναι περιορισμένος, παρά το γεγονός ότι το Αυστριακό Δημόσιο δεν έχει αποδείξει, όπως γνωρίζει το ίδιο το Αυστριακό Δικαστήριο, ότι η εγκληματικότητα και η εξάρτηση του ατόμου από τα τυχερά παιγνίδια δεν αντιμετωπίζεται με την περιορισμένη επέκταση της διεξαγωγής των τυχερών παιγνίων αλλά με την επέκταση μία μονοπωλιακής επιχείρησης η οποία να διαφημίζεται με μέτρο;
2. Εάν δεν αντιβαίνει στην αρχή της αναλογικότητας η διάταξη αυτή, μήπως αντιβαίνει στην αρχή της αναλογικότητας η επιβολή των ίδιων κυρώσεων σε όλους, ακόμα και σε αυτούς που μόνο έμμεσα εμπλέκονται όπως πχ οι πωλητές των παιχνιδομηχανημάτων;
3. (το τρίτο ερώτημα είναι δικονομικό και παραλείπεται)
4. Σε περίπτωση που είναι θετική η απάντηση σε ένα από τα παραπάνω είναι αναλογική η τιμώρηση των εμπλεκομένων και η κατάσχεση ή δήμευση των μηχανημάτων και/ή το κλείσιμο της επιχείρησής τους;

Το Εθνικό Δικαστήριο απέστειλε τα παραπάνω ερωτήματα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για να αντιμετωπίσει όλες τις εκκρεμείς ενώπιον του δίκες.

Η απόφαση του δικαστηρίου

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δημοσίευσε την 30/04/2014 την απόφαση του στην υπ’ αριθ. C-390/12 υπόθεση με την οποία υποστήριξε και επιβεβαίωσε την προηγούμενη νομολογία του στο χώρο των τυχερών παιγνίων.

Ειδικότερα, κρίθηκε ότι το κράτος μπορεί να επιβάλλει διάφορους περιορισμούς στην επαγγελματική δραστηριότητα στο χώρο των τυχερών παιχνιδιών, οι περιορισμοί αυτοί επιτρέπονται όμως μόνο εφόσον έχουν σκοπό και αποδεδειγμένα

• προστατεύουν τους καταναλωτές,
• αποτρέπουν την απάτη και
• την παρότρυνση των πολιτών να σπαταλούν χρήματα σε τυχερά παιχνίδια.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο στάθηκε ιδιαίτερα στη κρίση του Εθνικού Δικαστηρίου το οποίο μέσα στο προδικαστικό ερώτημα διατύπωσε την άποψη ότι η Αυστριακή νομοθεσία με τα όσα είχε ήδη επικαλεστεί το αυστριακό Δημόσιο δεν επεδίωκε αυτούς τους σκοπούς, ούτε αποδείχθηκε ότι είχε αυτά τα αποτελέσματα, πραγματικός δε σκοπός της επίμαχης ρύθμισης δεν είναι η καταπολέμηση της εγκληματικότητας και η προστασία των παικτών, αλλά απλώς η μεγιστοποίηση των εσόδων του Δημοσίου (παρ. 53-54)

Έτσι, έκρινε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ότι “μια εθνική ρύθμιση που έχει τα χαρακτηριστικά της επίμαχης στις κύριες δίκες ρύθμισης, εφόσον η ρύθμιση αυτή δεν έχει ως πραγματικό σκοπό την προστασία των παικτών ή την καταπολέμηση της εγκληματικότητας και δεν ανταποκρίνεται όντως στη μέριμνα για μείωση των ευκαιριών συμμετοχής σε τυχερά παιχνίδια ή για καταπολέμηση, με συνέπεια και σύστημα, της συναφούς προς τα παιχνίδια αυτά εγκληματικότητας” αντιβαίνει το άρθρο 56 ΕΣ για την ελεύθερη μετακίνηση των υπηρεσιών και δεν δικαιολογούνται οι περιορισμοί αυτοί με βάση την προστασία του Δημοσίου Συμφέροντος.

Διευκρίνισε επίσης το Δικαστήριο ότι εναπόκειται στο Κράτος Μέλος να αποδείξει ότι η ρύθμιση που επιβάλλει περιορισμούς ΠΕΤΥΧΑΙΝΕΙ τους σκοπούς που επικαλείται αν και δεν απαιτείται για την απόδειξη αυτών να προσκομισθούν συγκεκριμένες μελέτες (παρ. 50). Πρέπει όμως η επιδίωξη των σκοπών της διάταξης πρέπει να εφαρμόζεται κατά τρόπο συνεπή και συστηματικό (consistent and systematic) (παρ. 56).

Τέλος για πρώτη φορά έκρινε το δικαστήριο ότι ο περιορισμός που επιβάλλεται στην ελεύθερη παροχή υπηρεσιών τυχερών παιχνιδιών, ενδεχομένως να αντίκειται όχι μόνο στις αρχές της ελεύθερης μετακίνησης αλλά ακόμα και στα άρθρα 15-17 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και συγκεκριμένα αυτά που αφορούν την ελευθερία της εργασίας, την ελευθερία της επιχειρηματικότητας και το δικαίωμα στην Περιουσία. (Το πλήρες κείμενο των διατάξεων παρατίθεται στο τέλος του κειμένου)

Αποτέλεσμα, βεβαια, της αντίθεσης  κάποιας Εθνικής ρύθμισης με το άρθρο 56 είναι ότι οποιαδήποτε διοικητική ή ποινική κύρωση επιβληθεί σύμφωνα με τη Εθνική νομοθεσία δεν εφαρμόζεται και δεν επιφέρει καμμία συνέπεια.

Συνέπειες για το μονοπώλιο του ΟΠΑΠ στο επίγειο και τις άδειες στο online στοίχημα

Σημαντικό σημείο της απόφασης αυτής είναι ότι ακόμα και η περιορισμένη (κατά αριθμό, χρονική διάρκεια ή γεωγραφικό χώρο) χορήγηση αδειών για τη διενέργεια τυχερών παιγνίων δεν αρκεί για να απαλλάξει τη Χώρα από την υποχρέωση:

1. να σέβεται τις αρχές της ελεύθερης μετακίνησης υπηρεσιών, εγκατάστασης και κεφαλαίου
2. να θέτει περιορισμούς σε αυτές τις αρχές ΜΟΝΟΝ εφόσον μπορεί να αποδείξει ότι η καθολική (όπως σε άλλες περιπτώσεις απαγόρευση- δηλαδή το μονοπώλιο στο επίγειο ή στο online στοίχημα) ή η περιορισμένη αδειοδότηση διαφόρων εταιρειών όχι μόνο σκοπεύει αλλά και πετυχαίνει τη μείωση της εγκληματικότητας, την αποτροπή της απάτης και την αποτροπή της παρότρυνση των πολιτών να σπαταλούν χρήματα σε τυχερά παιγνίδια.

Το πνεύμα της απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου είναι ότι εφόσον δεν πετυχαίνονται οι σκοποί αυτοί ακόμα και η ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΑΔΕΙΩΝ αντιβαίνει το άρθρο 56 και δεν είναι σύννομη με το ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ.

Με άλλα λόγια ακόμα και η χορήγηση περιορισμένου αριθμού αδειών (σε αντίθεση με την πλήρη απαγόρευση) δε λύνει από μόνη της το πρόβλημα και δεν διασφαλίζει τη συμβατότητα με τις παραπάνω διατάξεις.

Τα ζητήματα για το επίγειο στοίχημα και τη νομιμότητα του μονοπωλίου του ΟΠΑΠ εκκρεμούν ακόμα ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας μετά από τις προσφυγές των Stanleybet, William Hill και Sportingbet και μετά την από 24/01/2013 απόφαση που εξέδωσε το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις υπ’ αριθ. C-186/11 και C-209/11 υποθέσεις.

Η πρόσφατη όμως ιδιωτικοποίηση του ΟΠΑΠ καθιστά εξαιρετικά δύσκολο γαι το Δημόσιο να δικαιολογήσει το μονοπώλιο το οποίο έχει χορηγηθεί σε μία ιδιωτική εταιρεία και μάλιστα να επικαλεστεί και να αποδείξει ότι το μονοπώλιο αυτό όπως θα ασκείται από τον ΟΠΑΠ πλέον είναι αποτελεσματικό για να μειώσει τα ποσά που πολίτες σπαταλούν σε τυχερά παίγνια.

Μόλις προ λίγων ημερών, άλλωστε, ο ΟΠΑΠ ανακοίνωσε ότι στις άμεσες επιχειρηματικές του δραστηριότητες συμπεριλαμβάνονται το in-store live betting, το νέο στιγμιαίο λαχείο – σκρατς και το online betting.

Το online στοίχημα, διαφαίνεται πλέον ότι δεν θα καταλήξει σε μονοπώλιο του ΟΠΑΠ, μετά την άρνηση του Υπουργού Οικονομικών να προχωρήσει σε σχετική ρύθμιση, όμως είναι εξαιρετικά πιθανό, να αντιβαίνει στην Ευρωπαική νομοθεσία και η χορήγηση περιορισμένου αριθμού αδειών, όπως θα μπορούσε να γίνει με τη μονιμοποίηση του προσωρινού καθεστώτος και των 24 εταιρειών που υπάχθησαν σε αυτό. Αυτό θα γίνει πιο έντονο σε περίπτωση που η Ε.Ε.Ε.Π χορηγήσει άδεια για το online μόνο στον ΟΠΑΠ και στις 24 εταιρείες και σε καμμία άλλη η οποία θα ζητήσει τώρα (π.χ ταυτόχρονα με τον ΟΠΑΠ) την χορήγηση τέτοιας άδειας.

Η σχολιαζόμενη απόφαση φαίνεται ότι επιτάσσει το άνοιγμα της αγοράς σε οποιονδήποτε πληροί τις προϋποθέσεις, για παράδειγμα σε σχέση με την ασφάλεια των συναλλαγών και την φερεγγυότητα της εταιρείας, χωρίς γεωγραφικό ή αριθμητικό περιορισμό.

Το επόμενο χρονικό διάστημα θα είναι σίγουρα αρκετά ενδιαφέρον ιδιαίτερα με τις εξελίξεις που αναμένονται στο online στοίχημα μετά τις εκτεταμένες αρμοδιότητες που αναμορφώθηκαν ή χορηγήθηκαν για πρώτη φορά στην Ε.Ε.Ε.Π με τοάρθρο 173 του Σχεδίου Νόμου “Πρόσβαση στη δραστηριότητα των πιστωτικών ιδρυμάτων και προληπτική εποπτεία πιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων επενδύσεων (ενσωμάτωση της Οδηγίας 2013/36/ΕΕ), κατάργηση του ν. 3601/2007 και άλλες διατάξεις”. Το σχέδιο Νόμου ψηφίστηκε την Παρασκευή 2/5/2014 στο Κοινοβούλιο και εκκρεμεί η δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Εφόσον γίνει πράξη αυτό που διάφοροι αναλυτές εκτιμούν, η μόνιμη δηλαδή αδειοδότηση των εταιρειών που έχουν υπαχθεί στο καθεστώς της προσωρινής λειτουργίας του Ν. 4002/2011 συν του ΟΠΑΠ, ο οποίος έχει ήδη εξαγγείλει το online betting και μάλιστα σύντομα ώστε να λειτουργεί ενόψει του Μουντιάλ 2014, είναι βέβαιο ότι μεγάλες εταιρείες οι οποίες έχουν μείνει εκτός θα προσβάλλουν τη διαδικασία αυτή στα Εθνικά Διοικητικά Δικαστήρια, οι υποθέσεις δε αυτές εκτός απροόπτου θα οδηγηθούν εκ νέου στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως συνέβη με την υπόθεση της Stanleybet.

Σχετικές διατάξεις που εφαρμόστηκαν

Συνθήκη για τη λειτουργία της ΕΕ

Το άρθρο 56 της ΣλΕΕ ( πρώην αρθρο 49 της Συνθήκης της Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων) προβλέπει την ελεύθερη μετακίνηση των υπηρεσιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση:

Στο πλαίσιο των κατωτέρω διατάξεων, οι περιορισμοί της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών στο εσωτερικό της Ένωσης απαγορεύονται όσον αφορά τους υπηκόους των κρατών μελών που είναι εγκατεστημένοι σε κράτος μέλος άλλο από εκείνο του αποδέκτη της παροχής. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, αποφασίζοντας σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία, δύνανται να επεκτείνουν το ευεργέτημα των διατάξεων του παρόντος κεφαλαίου και σε υπηκόους τρίτου κράτους που παρέχουν υπηρεσίες και είναι εγκατεστημένοι στο εσωτερικό της Ένωσης.

Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων (κατεβάστε τον σε pdf εδώ)

Άρθρο 15 Eλευθερία του επαγγέλματος και δικαίωμα προς εργασία

1. Κάθε πρόσωπο έχει δικαίωμα να εργάζεται και να ασκεί το επάγγελμα, το οποίο επιλέγει ή αποδέχεται ελεύθερα.

2. Κάθε πολίτης της Ένωσης είναι ελεύθερος να αναζητά απασχόληση, να εργάζεται, να εγκαθίσταται ή να παρέχει υπηρεσίες σε κάθε κράτος μέλος.

3. Οι υπήκοοι τρίτων χωρών που έχουν άδεια να εργάζονται στο έδαφος των κρατών μελών δικαιούνται συνθηκών εργασίας αντίστοιχων με εκείνες που απολαύουν οι πολίτες της Ένωσης.

Άρθρο 16 Επιχειρηματική ελευθερία

Η επιχειρηματική ελευθερία αναγνωρίζεται σύμφωνα με το δίκαιο της Ένωσης και τις εθνικές νομοθεσίες και πρακτικές.

Άρθρο 17 Δικαίωμα ιδιοκτησίας

1. Κάθε πρόσωπο δικαιούται να είναι κύριος των νομίμως κτηθέντων αγαθών του, να τα χρησιμοποιεί, να τα διαθέτει και να τα κληροδοτεί. Κανείς δεν μπορεί να στερείται την ιδιοκτησία του, παρά μόνον για λόγους δημόσιας ωφέλειας, στις περιπτώσεις και υπό τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στο νόμο και έναντι δίκαιης και έγκαιρης αποζημίωσης για την απώλειά της. Η χρήση των αγαθών μπορεί να υπόκειται σε περιορισμούς από το νόμο, εφόσον αυτό είναι αναγκαίο προς το γενικό συμφέρον.

2. Η διανοητική ιδιοκτησία προστατεύεται. Online Στοίχημα – Ανάλυση και εξελίξεις στη νομιμμοποίηση Πρόσφατες εξελίξεις, Νομοθεσία, Δικαστικές Υποθέσεις με άρθρα και σχολιασμό Νέα και εξελίξεις στη νομιμοποίηση του διαδικτυακού στοιχήματος.