Το παρόν άρθρο έχει παραχωρηθεί απο το περιοδικό TRADERS’, και μπορείτε να διαβάσετε και περαιτέρω άρθρα με δωρεάν εγγραφή στο www.traders-mag.gr
Ο Oliver Klemm εκτελεί συναλλαγές εδώ και 33 χρόνια. Ξεκίνησε την καριέρα του στην Deutsche Bank, όπου ολοκλήρωσε ένα πλήρες εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Ακολούθως, εργάστηκε στο τμήμα συναλλαγών μετοχών της τράπεζας στις ΗΠΑ προτού ενταχθεί σε άλλα τμήματα και αλλάξει στο τέλος πλευρά για να γίνει μπρόκερ. Αυτή η πορεία τον οδήγησε στην ίδρυση της δικής του εταιρείας αξιόγραφων, την οποία τελικά πούλησε το 2004. Έκτοτε, συναλλάσσεται μόνο με τα δικά του χρήματα. Διαχειρίζεται την ιστοσελίδα www.ridingthedax.com και εδώ και ένα χρόνο προσφέρει ένα πρόγραμμα webinar και εκπαίδευσης σε μια μικρή ομάδα επενδυτών. Στο «Trading Coach Oli», διαθέτει επίσης υλικό στο Facebook και στο YouTube. Ο κύριος Klemm ζει και συναλλάσσεται στην κυπριακή πόλη της Λάρνακας. Ο Marko Graenitz του πήρε συνέντευξη μέσω Skype, όπου του μίλησε για τις συναλλαγές του.
TRADERS´: Εκτελείτε συναλλαγές για περισσότερο από τρεις δεκαετίες. Μπορείτε να θυμηθείτε πώς άρχισαν όλα;
Klemm: Ναι, μπορώ – θυμάμαι πολύ καλά. Καθόμουν με τον πατέρα μου στο τραπέζι της κουζίνας και παίρναμε μαζί πρωινό. Κάθε μέρα, διάβαζε την εφημερίδα, ιδίως τα αθλητικά που τον ενδιέφεραν ιδιαίτερα. Καθόμουν απέναντί του και κοίταζα το πίσω μέρος της εφημερίδας. Εκεί βρίσκονταν οι οικονομικές στήλες και μπορείτε να φανταστείτε τη συνέχεια της ιστορίας. Άρχισα να κάνω ερωτήσεις και να ενδιαφέρομαι όλο και περισσότερο για το θέμα.
TRADERS´: Πώς λοιπόν ασχοληθήκατε με τις εκτελέσεις συναλλαγών;
Klemm: Ολοκλήρωσα ένα πλήρες πρόγραμμα εκπαίδευσης στην Deutsche Bank στη Φραγκφούρτη και αμέσως μετά υπέβαλα αίτηση για μια θέση εργασίας στο τμήμα συναλλαγών μετοχών της Τράπεζας. Αυτό συνέβη το 1982 ή 1983, όταν η ανοδική αγορά βρισκόταν σε σημείο εκκίνησης. Η κατάσταση της αγοράς ήταν τόσο καλή ώστε έψαχναν απεγνωσμένα για προσωπικό, κι έτσι δεν έχασα καθόλου χρόνο και εντάχθηκα στο δυναμικό.
TRADERS´: Είχατε προηγούμενη εμπειρία;
Klemm: Όχι, αλλά από την αρχή έμαθα πώς να συναλλάσσομαι σε ένα επαγγελματικό περιβάλλον. Συναλλασσόμουν αμερικανικές μετοχές με προμήθεια, τοποθετώντας, για παράδειγμα, εντολές πελατών. Εν μέρει, συναλλασσόμουν επίσης θέσεις για την τράπεζα.
TRADERS´: Βρεθήκατε σε πολλές διαφορετικές θέσεις που σας οδήγησαν τελικά στην πλευρά του μπρόκερ. Μπορέσατε παράλληλα να εκτελείτε συναλλαγές με το δικό σας λογαριασμό;
Klemm: Ναι, αλλά όχι μετοχές διότι ένιωθα ότι υπήρχε πολύ υψηλό ρίσκο σύγκρουσης συμφερόντων με τις εντολές των πελατών. Αντ’ αυτού, συναλλασσόμουν συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης και δικαιώματα προαίρεσης σε συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης, όπου ο υψηλός όγκος καθιστούσε δυνατή τη χειραγώγηση των τιμών.
TRADERS´: Από το 2004, συναλλάσσεστε αποκλειστικά το δικό σας λογαριασμό. Ποια εργαλεία χρησιμοποιείτε;
Klemm: Συναλλάσσομαι DAX, bund και ΣΜΕ S&P, και περιστασιακά το EUR/USD. Κυρίως, όμως, συναλλάσσομαι τον DAX. Όλα αυτά τα εργαλεία είναι ρευστά και λειτουργούν πολύ πιο απλά από τις μετοχές, δεδομένου ότι δεν χρειάζεται να αναλύεις οποιαδήποτε θεμελιώδη και δεν πρέπει να αναζητάς για τα καλύτερα τεχνικά επίπεδα μεταξύ αμέτρητων μετοχών. Είναι ήδη αρκετά δύσκολο να βρεις τα κατάλληλα στησίματα σε μια αγορά.
TRADERS´: Εκτελούσατε συναλλαγές εφαρμόζοντας και άλλες στρατηγικές;
Klemm: Ναι, σχεδόν τα πάντα. Μοντέλα σχετικής ισχύος σε μετοχές, εξισορροποιητική κερδοσκοπία μεταξύ ΣΜΕ και των αντίστοιχων καλαθιών μετοχών, συναλλαγές μετοχών δεύτερης κατηγορίας, κοκ.
TRADERS´: Πώς βρίσκετε τα στησίματά σας;
Klemm: Έχω μια τεχνική προσέγγιση που αποκαλώ «ευφυής παρακολούθηση τάσης». Οι αναλύσεις που διεξήγαγα σκιαγραφούν τη δομή της αγοράς και γνωρίζω τις στηρίξεις και τις αντιστάσεις. Μου αρέσει να αναλύω υποχωρήσεις για να διαπιστώνω πόσο ισχυρή είναι μια μετακίνηση. Εδώ ισχύει το εξής: όσο μικρότερη είναι η υποχώρηση, τόσο ισχυρότερη είναι η τάση. Οι προσωρινές επιβεβαιώσεις Fibonacci και η χρήση της θεωρίας κυμάτων του Elliott μου δίνουν επιπλέον καθοδήγηση. Αναγνωρίζω τα στησίματά μου βάσει υψηλών-χαμηλών ακολουθιών που παρακολουθώ και αναλύω – ας το ονομάσουμε «νοητικό χάρτη». Γι’ αυτό χρησιμοποιώ τις ζώνες Bollinger για τον εντοπισμό υπεραγορασμένων και υπερπουλημένων ζωνών, καθώς και κινητών μέσων όρων (MA) για προσανατολισμό. Κάποιες φορές, χρησιμοποιώ και τον παραβολικό δείκτη. Επιπλέον, χρησιμοποιώ διαγράμματα που δείχνουν το προφίλ της αγοράς, κι όλα αυτά μου δίνουν το στατιστικό πλεονέκτημα για να αγοράζω ή να πουλάω στα κατάλληλα σημεία.
TRADERS´: Άρα, πείθεστε από καθαρά τεχνικές έννοιες;
Klemm: Ακριβώς. Εξάλλου, χρειάζομαι κάτι για καθοδήγηση, και τα τεχνικά εργαλεία είναι απλά και αποτελεσματικά. Τα θεμελιώδη, ωστόσο, τα βρίσκω εντελώς άσκοπα. Αυτό που μετράει στις αγορές είναι τα τεχνικά επίπεδα και οι προσδοκίες, το πραγματικό επίπεδο των οποίων δεν είναι συνήθως εμφανές έως ότου υπάρξουν αντιδράσεις τιμών. Αυτός είναι ο λόγος – τουλάχιστον για μένα – που είναι καλύτερα να εμμένεις στα τεχνικά ζητήματα.
TRADERS´: Μπορείτε να μας εξηγήσετε πώς μοιάζει το συγκεκριμένο στήσιμο του διαγράμματός σας;
Klemm: Χρησιμοποιώ τον εκθετικό μέσο όρο των 9 και 18 ημερών, καθώς επίσης και τις ζώνες Bollinger στο τυποποιημένο στήσιμο. Τα χρονικά μου πλαίσια για τα διαγράμματα είναι τα εξής:
- ημερήσιο διάγραμμα
- μίας ώρας
- 15 λεπτών (παραγωγή σήματος)
- τριών λεπτών (ελάχιστο χρονικό επίπεδο για εισόδους)
- ενός λεπτού (μόνο περιστασιακά για το συγχρονισμό των εξόδων)
TRADERS´: Πώς είναι μια τυπική είσοδος συναλλαγής για εσάς;
Klemm: Τα σήματά μου δημιουργούνται στο διάγραμμα των 15 λεπτών. Διαφορετικά, σε υψηλότερα χρονικά επίπεδα τα στοπ θα γίνουν πολύ μεγάλα. Είναι επίσης σημαντικό το γεγονός ότι εκτελώ μόνο ενδοημερήσιες συναλλαγές, δηλαδή, κατά 99% σε ώρες ρευστότητας, μεταξύ 9 π.μ. και 5:30 μ.μ.
TRADERS´: Πώς διαχειρίζεστε τις ανοικτές θέσεις σας;
Klemm: Ιδιαίτερη σημασία έχει η καλή διαχείριση κινδύνου και χρημάτων για την αποφυγή απώλειας χρημάτων σε πρώιμο στάδιο. Έχω ένα μέγιστο επίπεδο στοπ 40 μονάδων ανά ημέρα. Κατά κανόνα, τα στοπ μου είναι στις 10 έως 13 μονάδες ανά συναλλαγή και βασίζονται στο κερί εισόδου καθώς και σε ένα ή δυο επιπλέον κεριά πριν από αυτό, ανάλογα με το περιβάλλον της αγοράς. Επιπλέον, το τρέχον μέσο πραγματικό εύρος (ATR) έχει σημασία κατά τον καθορισμό των αποστάσεων μεταξύ των στοπ.
TRADERS´: Πότε κλείνετε τις συναλλαγές σας;
Klemm: Και πάλι, χρησιμοποιώ το ATR για να βρω καλά επίπεδα για κατοχύρωση κερδών. Για παράδειγμα, θα πουλήσω το ένα τρίτο της θέσης εάν η τιμή ακολουθεί το μονό ATR προς την κατεύθυνσή μου. Ένα άλλο τρίτο θα το πουλήσω μόλις το διπλό μου ATR βρεθεί σε θετικό έδαφος. Και θα αφήσω το τελευταίο τρίτο για πιθανά μεγάλα κέρδη. Ξέρω ότι πολλά προγράμματα υπολογιστών εκτελούν επίσης συναλλαγές βάσει του ATR, και για αυτό η εν λόγω προσέγγιση είναι αρκετά αποτελεσματική. Ας χρησιμοποιήσουμε τη στρατηγική «Ξέσπασμα εύρους» ως παράδειγμα. Εάν το εύρος στο οποίο η τιμή ξεσπά είναι 50 μονάδες, ο ελάχιστος στόχος για το ξέσπασμα θα είναι 25 μονάδες και ο κανονικός στόχος 50 μονάδες. Ωστόσο, υπάρχουν πολλά ψευδή ξεσπάσματα. Έτσι, είναι επίσης καλή ιδέα η σταδιακή έξοδος βάσει του ATR. Μερικές φορές εισέρχομαι στην αγορά με έναν εντελώς αποσπασματικό τρόπο και εξέρχομαι ομοίως. Έτσι, με λίγα λόγια, πραγματοποιώ έξοδο εάν η τιμή φτάσει σε μια αντίσταση ή μια στήριξη, ή/και θα χρησιμοποιήσω ένα trailing stop που μπορεί να είναι επιθετικό ή συντηρητικό, ανάλογα με την απόσταση μεταξύ αυτού και της τρέχουσας τιμής.
TRADERS´: Έχετε ποτέ υποβάλει τις στρατηγικές σας σε οποιοδήποτε αναδρομικό έλεγχο;
Klemm: Ναι, απολύτως. Αλλά, ξέρετε, υπάρχουν ορισμένα πράγματα που δεν χρειάζεται να εξετάσει κανείς καθώς είναι αυτό που είναι. Αν υπάρχει μια τάση, θα υπάρχουν πάντα νέα υψηλά (ή χαμηλά). Και αν συμβαίνει αυτό, οι στρατηγικές μου που είναι σχεδιασμένες για να ενσωματώνουν αυτές τις μετακινήσεις θα πρέπει να αποδίδουν. Ιδιαίτερα στις ενδοημερήσιες συναλλαγές, για παράδειγμα, μπορεί επανειλημμένα να παρατηρηθεί ότι ορισμένες φορές ο DAX «μετακινείται σαν τρελός». Ίσως αυτό να συμβαίνει επειδή άλλοι επενδυτές αντιδρούν σε αυτή τη μετακίνηση και την ενισχύουν μόνο κατά την έξοδο, αναγκάζοντας την αγορά να κλείσει κοντά σε ένα εξαιρετικά ακραίο επίπεδο. Βλέπω τέτοιες φάσεις, κατά κύριο λόγο, κάθε φορά που μια μετακίνηση είναι τόσο ισχυρή ώστε να μην αγγίζει καν το πρώτο επίπεδο προσωρινής επιβεβαίωσης Fibonacci στο 23%.
TRADERS´: Έχετε δοκιμάσει να αυτοματοποιήσετε τις στρατηγικές σας;
Klemm: Ναι, αλλά απαιτεί τεράστια προσπάθεια. Και πάλι το κέρδος δεν είναι υψηλότερο από όταν εκτελώ συναλλαγές ο ίδιος. Για αυτό το αποφεύγω. Εκτός αυτού, ο ανταγωνισμός στις αυτοματοποιημένες συναλλαγές είναι πολύ πιο έντονος. Ως άνθρωπος, διατηρώ ακόμα τον πλούτο των εμπειριών μου, καθώς επίσης και διαίσθηση, και είμαι ευέλικτος, γεγονός που μου δίνει ένα πλεονέκτημα έναντι του ανταγωνισμού.
TRADERS´: Περάσατε δύσκολες περιόδους μετά από απώλειες;
Klemm: Βεβαίως, και αυτό συμβαίνει κάπου-κάπου. Πέρασα μια πολύ δύσκολη περίοδο το 2004 όταν βίωνα απώλειες για τέσσερις συναπτούς μήνες. Πάντα θα υπάρχει η επόμενη περίοδος απωλειών – αυτό πρέπει να το δέχεσαι ως επενδυτής. Στη συνέχεια προσπαθώ να επανεξετάσω ή να αναπτύξω περαιτέρω παλιές μεθόδους ώστε να βρω ιδέες για να προσαρμοστώ στην αγορά με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Κάποτε ήταν σαφές, για παράδειγμα, ότι η τιμή θα ξεσπούσε μόλις θα ξεπερνούσε ένα εύρος. Σήμερα, υπάρχουν ψευδή ξεσπάσματα διαρκώς και η τιμή πρέπει να κάνει πολλαπλές προσπάθειες και να συγκεντρώνει πολλές μονάδες πριν αυτό μετρήσει ως ξέσπασμα, αλλιώς ξεπερνάει ένα εύρος απότομα. Άρα απαιτούνται διαφορετικοί κανόνες και για αυτό πρέπει να είσαι πάντα ευέλικτος. Το Market Profile δεν ήταν αποτελεσματικό ούτε στη Γερμανία, αλλά πλέον χρησιμοποιείται από πολλά άτομα και είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό.
TRADERS´: Μπορείτε να μας πείτε ποιές ήταν οι επιδόσεις σας κατά τα τελευταία χρόνια;
Klemm: Στην καριέρα μου δεν είχα αρνητική χρονιά. Αυτό που θέλω να πω σχετικά με τις διαπραγματεύσεις μου είναι ότι ο απόλυτα ελάχιστος στόχος μου είναι, κατά μέσο όρο, οι δέκα μονάδες ανά ημέρα. Ωστόσο, δεν θα ήθελα να πω συγκεκριμένα τι είναι εφικτό ή τι μπορεί να επιτευχθεί σε ευνοϊκές περιόδους. Φυσικά, η απόδοσή μου μπορεί να γίνει αρκετά καλύτερη, ειδικά με την υψηλή μεταβλητότητα που παρατηρείται τελευταία. Αλλά δεν θα ήθελα κάποιος να έχει ψευδείς προσδοκίες. Ειδικά στις συναλλαγές, όσοι διαβάζουν για υψηλές αποδόσεις θα ενθουσιαστούν και θα αγνοήσουν παντελώς τους κινδύνους. Και δεν θα ήθελα καθόλου να είμαι ο υπεύθυνος για την παροχή τέτοιου κινήτρου. Μπορείς να ζήσεις καλά με την επίτευξη δέκα μονάδων ανά ημέρα σε τακτική βάση. Και σχετικά με την υψηλή ενδοημερήσια μεταβλητότητα του DAX, πρόκειται για έναν αρκετά ρεαλιστικό στόχο.
TRADERS´: Τι έχει αλλάξει από τα πρώτα χρόνια σας στις αγορές;
Klemm: Παρατηρώ ότι σήμερα λαμβάνουν χώρα πολύ μεγαλύτερες μετακινήσεις, πολύ πιο γρήγορα σε σχέση με το παρελθόν. Αυτό είναι καλό για εμάς τους επενδυτές, καθώς τα μεγάλα ανοίγματα οδηγούν επίσης σε καλές ευκαιρίες για κέρδος.
TRADERS´: Ποια βιβλία βρήκατε χρήσιμα;
Klemm: Πρώτον, τα κλασικά βιβλία τεχνικής ανάλυσης των Edward Magee, John Murphy και Steve Nison. Και πιο συγκεκριμένα, τα βιβλία του Larry Williams και των επενδυτών χελώνων Russell Sands και Curtis Faith. Επιπλέον, συνιστώ ανεπιφύλακτα το βιβλίο του Brian Penfold «The Universal Principles of Successful Trading».
TRADERS´: Έχετε κάποιες συμβουλές για τους επενδυτές που ξεκινάνε τώρα;
Klemm: Το πιο σημαντικό είναι να κατανοήσουν ότι το «Άγιο Δισκοπότηρο» στις συναλλαγές είναι ο συνδυασμός της πειθαρχίας με μια στρατηγική με θετική αναμενόμενη αξία. Μόλις αποκτήσεις αυτό, πρέπει να πετύχεις. Πολλοί επενδυτές βγαίνουν χαμένοι λόγω έλλειψης πειθαρχίας. Συναλλάσσονται ενάντια στους κανόνες τους, ενάντια στην τάση, τοποθετούν στοπ που είναι πολύ μεγάλα και δεν είναι έτοιμοι για κάθε ενδεχόμενο. Για να αποφύγετε τέτοια πράγματα, προτείνω τη χρήση Post-it στην οθόνη σας που να απαριθμεί τα πιο σημαντικά πράγματα που πρέπει να προσέχετε. Μόλις αποκτήσετε μια καλή στρατηγική και λάβετε ένα σήμα, θα πρέπει επίσης να ενεργήσετε και να μην κωλυσιεργείτε. Στο τέλος, ο καθένας είναι υπεύθυνος για τη δική του επιτυχία.
Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε από τον Marko Graenitz.
Διαβάστε εντελώς δωρεάν το περιοδικό κάνοντας εγγραφή εδώ:
http://www.traders-mag.gr/index.php/component/comprofiler/registers
