Σε διεθνές επίπεδο, το ουκρανικό ποδόσφαιρο είναι αρκετά ψηλά. Τα 13 γκολ ενεργητικό και μηδέν παθητικό στους δύο τελευταίους προκριματικούς αγώνες που έδωσε, αλλά και οι τέσσερις νίκες στα ισάριθμα πιο πρόσφατα ματς, έχουν φέρει ξανά την Ουκρανία στη διεκδίκηση μιας θέσης στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2014 και μια νίκη επί της Αγγλίας στο Κίεβο την Τρίτη, θα τη φέρει στην κορυφή του 8ου ομίλου, εάν τη βοηθήσουν και τα άλλα αποτελέσματα.
Ωστόσο, η αποβολή της Metalist Kharkiv από το φετινό Champions League με κατηγορίες για στημένα παιχνίδια, ήταν μία ανεπιθύμητη υπενθύμιση της έκτασης που έχει πάρει το πρόβλημα, όχι μόνο στην Ουκρανία αλλά και σε ολόκληρο το ποδόσφαιρο της Ανατολικής Ευρώπης.
Η απόφαση του Court of Arbitration for Sport’s (CAS) να διατηρήσει εκείνη της UEFA στα τέλη Αυγούστου, ήταν η τελική ετυμηγορία της δίκης, ένας ξαφνικός θάνατος για την ευρωπαϊκή πορεία του ουκρανικού συλλόγου.
Η Metalist βρέθηκε ένοχη έχοντας στήσει ένα παιχνίδι της ουκρανικής Premier με την Kaparty Lviv τη σεζόν 2007/08, το οποίο είχε ως αποτέλεσμα να υπάρξουν κυρώσεις και για τους δύο συλλόγους. Το τελικό 4-0 είχε ως συνέπεια να τιμωρηθούν και οι δυο σύλλογοι με πρόστιμο 25.000 δολαρίων, έξι παίκτες να τιμωρηθούν με αποκλεισμό από τρία ως πέντε χρόνια, τη Metalist να χάνει την τρίτη θέση που κατέλαβε στο περυσινό πρωτάθλημα και τον τότε αθλητικό διευθυντή Yevhen Krasnikov να αποβάλλεται από κάθε ποδοσφαιρική δραστηριότητα για πέντε χρόνια αλλά και με πρόστιμο 10.000 δολαρίων.
Η Metalist προσπάθησε απεγνωσμένα να βρει το δίκιο της: ο ιδιοκτήτης Serhiy Kruchenko, ο οποίος ανέλαβε το σύλλογο του Kharkiv τον Δεκέμβριο του 2012, ζήτησε να μετατεθεί η ευθύνη στο προηγούμενο ιδιοκτησιακό καθεστώς. Ωστόσο, και με τη χρονική συγκυρία της τιμωρίας να είναι ατυχής, μιας και ο σύλλογος είχε εξασφαλίσει για πρώτη φορά τη συμμετοχή του στα play off του Champions League όπου θα έπαιζε με τη Schalke, τίποτα δεν μπορούσε να αλλάξει το γεγονός πως είχαν παραβεί τους κανονισμούς και, κατά συνέπεια, έπρεπε να τιμωρηθούν.
Αυτό, όμως, κάθε άλλο παρά ένα μεμονωμένο περιστατικό είναι. Αντίθετα, αποδεικνύει πως υπάρχει τεράστιο πρόβλημα διαφθοράς στην περιοχή. Δυστυχώς, δεν θα περάσει πολύς καιρός για να βγει στην επιφάνεια ακόμη ένα σκάνδαλο με στημένα παιχνίδια στη Ρωσία ή την Ουκρανία και το πρόβλημα είναι τόσο έντονο που οι οπαδοί θα πρέπει να αναρωτιούνται κατά πόσο είναι αληθινά αυτά που βλέπουν στους αγωνιστικούς χώρους.
Και δεν υπάρχει πρόβλημα από τους υπεύθυνους να παραδεχθούν την αλήθεια. Λίγο μετά το σκάνδαλο με τη Metalist, ο πρόεδρος της Ουκρανικής Ομοσπονδίας Ποδοσφαίρου, Anatoliy Konkov, ρωτήθηκε στο τηλεοπτικό πρόγραμμα Profutbol για το κατά πόσο υπάρχει πρόβλημα στη χώρα με τα στημένα παιχνίδια.
“Ναι, υπάρχει”, απάντησε δίχως δισταγμό. “Προσπαθούμε να το αντιμετωπίσουμε, αλλά ίσως να χρειαστούμε βοήθεια και από αλλού. Αυτό προσπαθούμε να κάνουμε – να αναγκάσουμε το Κοινοβούλιο να πάρει μέτρα σχετικά με τον αθλητισμό, γενικά”.
Η συμμετοχή της Κυβέρνησης είναι, αν μη τι άλλο, ένα πρώτο θετικό βήμα. Ο Ρώσος πρόεδρος Vladimir Putin, υπέγραψε έναν νόμο για την καταπολέμηση των στημένων αγώνων τον Ιούλιο, με τη Ρωσία να σκληραίνει τη στάση της και να αυξάνει στο μέγιστο τις ποινές (στα επτά χρόνια φυλάκισης και πολύ βαριά πρόστιμα) για αυτούς που θα βρεθούν να έχουν εμπλοκή.
Βέβαια, με το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2018 να είναι προ των πυλών, θα πρέπει να αναρωτηθεί κανείς εάν αυτά τα μέτρα λαμβάνονται από υποχρέωση ή εάν υπάρχει ειλικρινής διάθεση να καταπολεμηθεί το πρόβλημα. Οι νόμοι καταπολέμησης της διαφθοράς δεν είναι κάτι καινούριο στη Ρωσία, αλλά η εφαρμογή τους γίνεται, τουλάχιστον, σποραδικά. Με τη διαφθορά να είναι βαθιά ριζωμένη σε όλη την κοινωνία και τους παράγοντες πολλές φορές να εμπλέκονται σε σκάνδαλα, παραμένει ο σκεπτικισμός για το κατά πόσο θα εφαρμοστούν οι ποινές.
Επιπλέον, είναι σημαντικό για τις Αρχές να καταλάβουν πόσο κολοσσιαίο είναι το πρόβλημα. Η Europol αποκάλυψε στοιχεία τον Φεβρουάριο περιγράφοντας τα πρόσφατα ευρήματά της, αποκαλύπτοντας πως βρέθηκαν ύποπτοι 425 διαιτητές, παράγοντες συλλόγων, ποδοσφαιριστές και διάφοροι εγκληματίες, να έχουν σχέση με περισσότερα από 380 διαφορετικά παιχνίδια σε όλη την Ευρώπη.
“Η έρευνα δείχνει πως η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη από όσο νομίζαμε”, δήλωσε ο γενικός γραμματέας της FIFPro, Theo van Seggelen, ο οποίος παρακολούθησε τη συνέντευξη Τύπου της Europol. “Εμπλέκονται ακόμη και παιχνίδια της προκριματικής φάσης του Παγκοσμίου Κυπέλλου και του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος, αλλά και αγώνες του Champions League. Είναι πάρα πολύ σοβαρό. Πραγματικά μιλάμε για οργανωμένο έγκλημα”.
Οι προσπάθειες της Europol επικεντρώνονται σε εγκληματικές συμμορίες από τα Βαλκάνια, τη Ρωσία και την Ασία, με πάρα πολλά παιχνίδια στην Ανατολική Ευρώπη να εμπλέκονται.
Η Τουρκία είναι ακόμη μία χώρα που έχει συγκλονιστεί από το σκάνδαλο με τα στημένα παιχνίδια, με την Besiktas και τη Fenerbahce να αποτυγχάνουν αμφότερες στις ενστάσεις τους στο CAS αυτό το καλοκαίρι, έχοντας εμπλακεί σε υποθέσεις διαφθοράς το 2011. Η Besiktas είδε την πόρτα της εξόδου από το φετινό Europa League ενώ η Fener τιμωρήθηκε με διετή αποκλεισμό από κάθε ευρωπαϊκή διοργάνωση, μετά την περυσινή δίκη στην οποία υπήρχαν 93 κατηγορούμενοι, ένας εκ των οποίων και ο πρόεδρος του συλλόγου, Aziz Yildirim, για συμμετοχή σε στημένα παιχνίδια.
Είναι, γενικώς, αρκετά δύσκολο να ελεγχθεί το πρόβλημα, με τους ίδιους τους παίκτες να είναι τα μεγαλύτερα θύματα. Το “Μαύρο Βιβλίο” της FIFPro για την Ανατολική Ευρώπη (FIFPro’s Black Book) εκθέτει την τεράστια πίεση και κακομεταχείριση που τυγχάνουν οι ποδοσφαιριστές στη συγκεκριμένη περιοχή.
“Το επαγγελματικό ποδόσφαιρο στην Ανατολική Ευρώπη δεινοπαθεί, καθώς υπάρχει τεράστια έλλειψη σεβασμού προς τα δικαιώματα των επαγγελματιών ποδοσφαιριστών”, ξεκινά η αναφορά και τα στατιστικά στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από 3.357 παίκτες που συμμετείχαν στο ερωτηματολόγιο υπογραμμίζει τη σοβαρότητα του προβλήματος.
Στην Ουκρανία, το 7,6% των ερωτηθέντων ισχυρίστηκαν πως είχαν προσεγγιστεί για να στήσουν ένα παιχνίδι – κάτι που σημαίνει κατά μέσο όρο ένα ουκρανικό παιχνίδι ή αλλιώς τουλάχιστον ένας από τους 22 ποδοσφαιριστές που ξεκινούν στο ματς – με το 13% να γνωρίζει πως υπάρχει πρόβλημα διαφθοράς σε άλλα παιχνίδια του πρωταθλήματος. Στη Ρωσία, τα ποσοστά είναι χειρότερα, με το 10,2% των παικτών να έχουν προσεγγιστεί και το εκπληκτικό 43,5% να γνωρίζουν πως υπάρχουν στημένοι αγώνες στην ρωσική Premier League!
Στη Ρωσία, υπάρχουν πολλές αμφιβολίες για αρκετά από τα αποτελέσματα στις τελευταίες περιόδους ενώ υπάρχει και το ερώτημα πόση επιρροή έχουν τα γραφεία στοιχημάτων επάνω στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο. Για παράδειγμα, υπήρξαν ασυνήθιστα υψηλά πονταρίσματα κατά τη διάρκεια ενός αγώνα πρωταθλήματος, στο οποίο μία ομάδα προηγούνταν 1-0 και οι αποδόσεις της αντίπαλης ομάδας έπεφταν συνεχώς. Αυτή που ήταν μπροστά στο σκορ βρέθηκε να παίζεται στο 22/1 και τελικά ηττήθηκε με 2-1. Ανατροπή, δηλαδή…
Τα πράγματα γίνονται ακόμη χειρότερα εάν αναλογιστεί κανείς πως δεν είναι μόνο τα στοιχηματικά καρτέλ που κανονίζουν τα αποτελέσματα, αλλά πολλές φορές και οι ίδιοι οι παράγοντες των συλλόγων μεταξύ τους. Σε αυτή την περίπτωση δεν υπάρχει θέμα χρημάτων, απλά μπορεί ένα σύλλογος να “αφήσει” ένα παιχνίδι για χάρη ενός άλλου, προκειμένου η “χάρη” να γυρίσει πίσω κάποια άλλη στιγμή στο μέλλον.
Εσχάτως έχουν παρθεί μέτρα – η σύλληψη έξι πρώην διαιτητών και του αντιπροέδρου της τοπικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας της Μόσχας, Alexander Evstigneev, τον Ιούλιο, με κατηγορίες για στημένα παιχνίδια δεν είναι κάτι που περνάει απαρατήρητο. Ο Evstigneev δεν έχει σχολιάσει το γεγονός από την ημέρα που συνελήφθη και παραμένει υπό κράτηση. Απομένει να φανεί εάν ήταν μόνο μια κίνηση που έγινε για να ηρεμήσει το δημόσιο αίσθημα ή εάν οι Ρώσοι έχουν πράγματι όρεξη να πολεμήσουν το έγκλημα.
Ξεκάθαρα, το πρόβλημα δεν είναι μόνο της Ανατολικής Ευρώπης. Από τη Fenerbahce ως το Calciopoli στην Ιταλία, υπάρχει μια τεράστια σειρά αντίστοιχων σκανδάλων που χρειάζονται αποφασιστικές ενέργειες για να σταματήσουν. Ωστόσο, αυτό που είναι σίγουρο είναι πως το ποδόσφαιρο συνεχίζει να βάλλεται. Σκεφτείτε λίγο τους παίκτες, τους οπαδούς ακόμη και τη νυν διοίκηση της Metalist Kharkiv, τα αθώα θύματα των εγκλημάτων που διέπραξαν οι προηγούμενοι εργοδότες, για να αντιληφθείτε πως δεν υπάρχει άλλος δρόμος. Μόνο η τιμωρία και η οργανωμένη δράση από όλες τις Αρχές, εντός κι εκτός ποδοσφαίρου, μπορεί να δώσει ελπίδα ότι θα σωθεί η ακεραιότητα ενός αθλήματος με παγκόσμια απήχηση.
