Γνωρίζεις ότι μπορείς με λίγα χρήματα να επενδύσεις σε προϊόντα χρηματιστηρίου που θα σου αποφέρουν πολλά κέρδη; Δεν έχει σημασία τόσο το προϊόν στο οποίο επενδύεις (μετοχές, παράγωγα, forex) όσο το γεγονός ότι με λίγα χρήματα, σου δίνεται η δυνατότητα να αποκτήσεις μεγάλη επενδυτική θέση.
Ας πούμε δηλαδή ότι για κάθε ευρώ που έχεις στο λογαριασμό σου μπορείς να αγοράζεις ή να πουλάς ακόμα και 400 ευρώ! Σαν να έχεις 10 ευρώ στο πορτοφόλι σου και να σε επιτρέπουν να ποντάρεις 4.000 ευρώ! Καλό ε;
Δε θα το έλεγα.
Αν επισκέπτεσαι ιστοσελίδες οικονομικού περιεχομένου μάλλον θα έχεις προσέξει διαφημίσεις που σε ενημερώνουν ότι μπορείς να επενδύσεις πολλές χιλιάδες ευρώ με μόλις 100 ευρώ κατάθεση. Πώς γίνεται αυτό;
Περιεχόμενα
Μόχλευση στο… στοίχημα!
Ας ξεκινήσω με ένα παράδειγμα από το στοίχημα για να κάνουμε μια σχετική σύγκριση. Μιας και βρίσκεσαι σε blog για το στοίχημα, νομίζω ότι θα σου είναι πιο οικείο το φαινόμενο που θα περιγράψω, οπότε και θα καταλάβεις καλύτερα την έννοια της μόχλευσης. Δες επίσης γιατί διαβάζεις κείμενα χρηματιστηρίου σε στοιχηματικό blog!
Έχεις λοιπόν 10 ευρώ στο πορτοφόλι και θέλεις να στοιχηματίσεις στον επόμενο αγώνα ποδοσφαίρου. Η γηπεδούχος ομάδα προσφέρεται σε απόδοση 2.00, την οποία βρίσκεις ελκυστική. Στοιχηματίζεις 10 ευρώ με την ελπίδα να τα διπλασιάσεις. Καθαρό κέρδος με άλλα λόγια, 10 ευρώ.
Ωραία. Τι θα έλεγες με τα 10 ευρώ να είχες τη δυνατότητα να στοιχηματίσεις 100 ευρώ; Αν κερδίσεις θα έχεις 10 φορές μεγαλύτερα κέρδη, αφού το κερδισμένο στοίχημά σου των 100 ευρώ στο 2.00 απόδοση, θα έχει καθαρό κέρδος 100 ευρώ! Τέλειο;
Γίνεται ακόμα τελειότερο! Να ποντάρεις 4.000 ευρώ! Ναι, έχοντας μόλις 10 ευρώ στο πορτοφόλι! Μετά τα 90 λεπτά αν η γηπεδούχος επικρατήσει στον αγώνα, θα έχεις 4.000 ευρώ καθαρό κέρδος! Φανταστικό! Με μόλις 10 ευρώ διαθέσιμα στην τσέπη σου!
Σκέψου να είχες 1.000 ευρώ στην τσέπη! Κάνε τα μαθηματικά μόνος σου.
Καταλαβαίνεις πλέον την έννοια της μόχλευσης.
Να στοιχηματίζεις πολλά περισσότερα χρήματα από εκείνα που έχεις διαθέσιμα στο πορτοφόλι σου, στο λογαριασμό σου.
Ωραία, κέρδισες. Τι γίνεται αν χάσεις το στοίχημα;
Κι εδώ είναι που περιπλέκονται τα πράγματα. Όλα είναι θαυμάσια όσο μιλάμε για κέρδη, αλλά όλοι είναι συγκρατημένοι όταν μιλάμε για την περίπτωση που χάσεις το στοίχημα. Ως συνήθως κανείς δεν έχει τη διάθεση να σου πει για τους κινδύνους που διατρέχεις. Ούτε θα ξεκινήσει ποτέ την κουβέντα από το χειρότερο για σένα σενάριο.
Και το χειρότερο σενάριο για σένα είναι να χάσεις τα 10 ευρώ στο δεύτερο λεπτό του αγώνα!
Επιμένω στο παράδειγμα του στοιχήματος που προανέφερα για να γίνει ευκολότερα κατανοητή η έννοια της μόχλευσης. Στοιχημάτισες 4.000 ευρώ στον άσο. Με 10 ευρώ κάβα. Είσαι (πολύ) τυχερός και η ομάδα που πόνταρες σκόραρε στο πρώτο λεπτό και η απόδοση πέφτει αμέσως στο 1.40. Πλέον το στοίχημά σου έχει πολλές περισσότερες πιθανότητες να κερδίσει.
Και να, στο 10ο λεπτό και δεύτερο γκολ! Η απόδοση βυθίζεται στο 1.15. Όλα βαίνουν καλώς.
Η εταιρία στοιχημάτων που έβαλες το στοίχημά σου βλέπει ότι τα κατάφερες καλά. Δε φοβάται μη χάσεις. Όσο κι αν ακούγεται παράδοξο, αυτό απασχολεί εκείνη τη στιγμή την εταιρία. Τώρα θα δεις γιατί.
Φυσικά σπάνια συμβαίνει το παραπάνω σενάριο.
Συνήθως μετά τα δύο πρώτα λεπτά του αγώνα οι ομάδες θα είναι ισόπαλες. 0-0. Η απόδοση από 2.00 έχει ανέβει στο 2.05. Και η εταιρία στοιχημάτων βλέπει ότι έχεις ρισκάρει 4.000 ευρώ, έχοντας μόλις 10 ευρώ στο πορτοφόλι.
[quote type=”center”]Αν χάσεις, από ποιον θα πάρει τα 3.990 ευρώ η εταιρία;[/quote]
Οπότε αυτομάτως κλείνει το στοίχημά σου και χάνεις 10 ευρώ (γνωστό κι ως Margin Call)! End of story. Και κάτσε εσύ και δες μετά να λήγει ο αγώνας στο 4-0.
Επίσης σκέψου γιατί τα χρειάζεται τα 3.990 ευρώ η εταιρία.
Επειδή πολύ απλά αν εσύ χάσεις 3.990 ευρώ, κάποιος άλλος τα κέρδισε. Όπως αντίστοιχα τα κέρδισες εσύ όταν σκόραρε η ομάδα από το πρώτο λεπτό!
Η μόχλευση στο χρηματιστήριο
Το χρηματιστήριο δεν είναι ανοιχτό για 90 λεπτά. Είναι ανοιχτό για αρκετές ώρες μες στη μέρα. Επίσης, δεν είναι αναγκαίο να «πληρωθούν» τα στοιχήματα στη λήξη της συνεδρίασης. Μπορείς να έχεις ένα ανοιχτό στοίχημα (trade) για μέρες, βδομάδες, μήνες, χρόνια. Κανένα πρόβλημα.
Εάν με 1.000 ευρώ αγόρασες 100 μετοχές των 10 ευρώ, δεν υπάρχει καμία μόχλευση. Τα χρήματά σου αυξομειώνονται ανάλογα με την τρέχουσα τιμή της μετοχής που αγόρασες. Εάν η τιμή της πέσει στα 5 ευρώ, το χαρτοφυλάκιό σου αξίζει 500 ευρώ. Αν ανέβει στα 20 ευρώ, μπορείς να πουλήσεις και να έχεις διπλασιάσει το κεφάλαιό σου.
Έλα όμως που βιάζεσαι να κερδίσεις. Δεν έχεις μήνες στη διάθεσή σου για να δεις αν η πρόβλεψή σου ήταν σωστή. Θέλεις σε 90 λεπτά να δεις αν το στοίχημά σου θα κερδίσει. Όπως στο ποδόσφαιρο.
Οπότε έρχεται η χρηματιστηριακή εταιρία (broker), βλέπει έναν τζογαδόρο που κάθεται σε αναμμένα κάρβουνα και προτείνει τη λύση της μόχλευσης:
«Με 1.000 ευρώ μπορείς να παίξεις 100.000 ευρώ».
Καταπληκτικό, σκέφτεσαι. Τώρα πλέον μπορείς να αγοράσεις 10.000 μετοχές αντί για 100! Πάντα των 10 ευρώ! Σκέψου να ανέβει στα 20 ευρώ όπως πριν! Θα έχεις κερδίσει 100.000 ευρώ! Τρομερό!
Δηλαδή κάθε λεπτό (cent) που θα ανεβαίνει η τιμή της μετοχής, θα κερδίζεις 100 ευρώ! Ένα κέρδος που θα είχες ανά ευρώ ανόδου σε περίπτωση μη μόχλευσης.
Με άλλα λόγια, τα 1.000 ευρώ που θα κέρδιζες αν ανέβαινε στα 20 ευρώ, τώρα τα κερδίζεις αν ανέβει… μόλις 10 cents! Από τα 10, να ανέβει στα 10,10 ευρώ! Πόσο γρήγορα μπορεί να συμβεί αυτό; Σε λίγα λεπτά ή ακόμα και σε δευτερόλεπτα! Πάντως, πολύ γρήγορα!
Τόσο γρήγορα όσο και να πέσει στα 9,90 ευρώ! Οπότε και θα χάσεις 1.000 ευρώ!
Τώρα καταλαβαίνεις τον τίτλο του άρθρου. Είναι πιθανό με τη μόχλευση στο χρηματιστήριο να κερδίσεις πολλά. Καμία αντίρρηση. Όταν η πρόβλεψή σου επαληθευτεί και το κάθε cent αξίζει πολλά ευρώ, sky is the limit που λένε. Όμως αρκεί μια μικρή «διόρθωση» για να εκμηδενιστεί το κεφάλαιό σου! Κι έτσι θα χάσεις γρήγορα. Πολύ γρήγορα.
Οπότε είναι καλή η μόχλευση ή όχι;
Εξαρτάται. Ναι, ξέρω, μισητή απάντηση, αλλά είναι η αλήθεια. Η μόχλευση είναι καλή στο χρηματιστήριο, όταν έχεις μια επιβεβαιωμένη κερδισμένη στρατηγική, η οποία σου αποφέρει κέρδος π.χ. 2% για κάθε ευρώ που επενδύεις. Συνεπάγεται ότι εάν για κάθε ευρώ που διαθέτεις, επενδύεις 100 ευρώ, το 2% ισοδυναμεί σε πολύ μεγάλη αύξηση του αρχικού σου κεφαλαίου. Ακόμα και τότε όμως πρέπει να έχεις μια σωστή διαχείριση κεφαλαίου, ώστε να αντέξεις σε μια πιθανή αρνητική διακύμανση. Διότι ακόμα κι αν σου προσέφερα το κορώνα-γράμματα στο 2.50 απόδοση, κάποτε θα έχανες 5, 6, ή και 8 φορές στη σειρά!
Η μόχλευση επίσης θα σου επιτρέψει να επενδύσεις ταυτόχρονα σε πολλά προϊόντα. Αντί να επενδύσεις τα 1.000 σου ευρώ στο χρυσό, μπορείς να τα μοχλεύσεις και να επενδύσεις 1.000 ευρώ στο χρυσό, 1.000 στο ασήμι, 1.000 στο Ευρώ/Δολάριο και 2.000 σε μετοχές Apple και Ford με μόλις 5:1 μόχλευση. Για να μην αναφέρω το πλεονέκτημα της διασποράς κινδύνου που θα έχεις επιτύχει, επενδύοντας σε διαφορετικές αγορές, με κάποιες να είναι εντελώς ανεξάρτητες (uncorrelated)!
Από την άλλη η μόχλευση είναι η χειρότερη επιλογή εάν η στρατηγική σου είναι ζημιογόνα. Ελπίζω ότι δε χρειάζεται να εξηγήσω τους λόγους αναλυτικά!
Παραδείγματα μόχλευσης σε προϊόντα χρηματιστηρίου
Η μόχλευση βρίσκει πιο δημοφιλή εφαρμογή στο forex, δηλαδή στην αγοραπωλησία ισοτιμιών νομισμάτων. Εκεί μάλιστα συναντάται και η μέγιστη συνήθως μόχλευση, αφού ο broker δε φοβάται μήπως η τιμή του Ευρώ/Δολλάριο πέσει στο… μηδέν! Δεδομένου ότι η τιμή του δημοφιλούς αυτού ζεύγους νομισμάτων μεταβάλλεται συνήθως κατά 50-100 pips μες στη μέρα (από το 1.3400 να πάει στο 1.3450 ή 1.3500), είναι σε θέση να προσφέρει ακόμα και 400:1 μόχλευση (leverage στα Αγγλικά).
Σε εκείνη την περίπτωση εάν έχεις 100 ευρώ στο λογαριασμό σου, μπορείς να αγοράσεις €40,000 στο 1.3400 με το κάθε pip να αξίζει €4. Εφόσον η ισοτιμία ανέβει στο 1.3450, θα έχεις κερδίσει €200! Όμως αρκεί να πέσει στο 1.3375 για να χάσεις όλο σου το κεφάλαιο!
Μόχλευση υπάρχει ενδεικτικά και στις μετοχές του χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης. Εκεί κάθε 1 δολάριο που βρίσκεται στο λογαριασμό σου ισοδυναμεί με 4, εάν μιλάμε αυστηρά για τον πατροπαράδοτο τρόπο αγοράς και πώλησης μετοχών. Τα πράγματα περιπλέκονται στην περίπτωση των futures, options κι άλλων χρηματιστηριακών προϊόντων που βασίζονται στις μετοχές. Μόχλευση επίσης προσφέρεται όταν επενδύεις σε χρυσό, ασήμι, πετρέλαιο, κλπ. όπου κι εκεί οι τιμές των αγαθών αποκλείεται να μηδενιστούν. Είναι δυνατόν ποτέ να μην αξίζει τίποτα ο χρυσός ή το πετρέλαιο;
Η δικιά μου συμβουλή είναι να μην παρασύρεσαι από τη μόχλευση και τα πλεονεκτήματά της. Ποιος δε θα ήθελε να επενδύει εκατομμύρια με 100 ευρώ στην τσέπη; Ποιος μάλιστα δε θα ήθελε να κερδίζει χιλιάδες ευρώ, ρισκάροντας ελάχιστα ευρώ; Αντί να ονειρεύεσαι τα εκατομμύρια αυτά, καλύτερα να αναρωτηθείς ποιος θα τα χάσει αυτά τα χρήματα. Διότι είναι προτιμότερο να σκέφτεσαι πώς θα διαφυλάξεις το κεφάλαιό σου, παρά να το “μπουμπουνίσεις” κυνηγώντας ένα άπιαστο όνειρο.
