Πολλά συστήματα στο στοίχημα ποδοσφαίρου στηρίζονται σε πίνακες αξιολόγησης και δυναμικότητας των ομάδων. Με βάση απλές ή περίπλοκες εξισώσεις που λαμβάνουν υπόψη την προϊστορία των ομάδων, οι αναλυτές υπολογίζουν το βαθμό δυναμικότητας κάθε ομάδας, ώστε το τέλος να προκύψει η κατάταξη των ομάδων ανάλογα με το βαθμό αυτό. Μία τέτοια εξίσωση αποτελεί και η μέθοδος αξιολόγησης Elo με εφαρμογή σε παιχνίδια μεταξύ δύο παικτών όπως το σκάκι, δημιουργός της οποίας ήταν ο καθηγητής Φυσικής και Chess Master, Arpad Emrick Elo. Η πιο γνωστή εφαρμογή των Elo ratings σε αγώνες ποδοσφαίρου αποτελούν οι διεθνείς διοργανώσεις αφού αρκετές ιστοσελίδες δημοσιεύουν τα Elo ratings των Εθνικών ομάδων ποδοσφαίρου.
Η επαφή μου με τα Elo ratings όσον αφορά το στοίχημα έγινε μετά από επικοινωνία που είχα με τον Νίκο Παπαδάκη από το cosmicway.net. Έχοντας ασχοληθεί με το σκάκι στην παιδική μου ηλικία, δεν άργησα να κατανοήσω το σκεπτικό πίσω από την εφαρμογή της μεθόδου αξιολόγησης του Elo στο στοίχημα. Ο Νίκος έχει ασχοληθεί αρκετά χρόνια με το θέμα, αλλά εγώ μόλις τώρα διαβάζω για τη χρήση των Elo ratings στο ποδόσφαιρο. Σύμφωνα λοιπόν με τον τύπο του Elo, αναλόγως τα προηγούμενα αποτελέσματα αποδίδεται ένας βαθμός αξιολόγησης για κάθε παίκτη σκακιού, ο οποίος ξεπερνάει το 2,600 για τους διεθνείς Grandmasters. Αντίστοιχα μπορούμε να υπολογίσουμε το βαθμό αξιολόγησης των διεθνών ομάδων, οπότε και προκύπτει ο παρακάτω πίνακας με την Ισπανία, Γερμανία και Βραζιλία να καταλαμβάνουν τις 3 πρώτες θέσεις.
Το σύστημα αξιολόγησης Elo αποτελεί ένα zero-sum σύστημα, δηλαδή όσους πόντους κερδίζει μια ομάδα, τους χάνει μια άλλη. Το κλειστό αυτό σύστημα ανταλλαγής πόντων δεν έχει εφαρμογή μόνο στο σκάκι ή στο ποδόσφαιρο, αλλά και σε αγώνες τάβλι, ράγκμπι, video games (Counter Strike, World of Warcraft, League of Legends, κ.ά.), μπάσκετ, μπέιζμπολ, ακόμα και σε αγώνες… Scrabble! Τα Elo Ratings, όπως και κάθε άλλο σύστημα αξιολόγησης έχει αρκετά πλεονεκτήματα, όπως την αντικειμενικότητα της αξιολόγησης, την συνέχεια κι επανάληψη της αξιολόγησης καθώς και το μεγάλο εύρος δεδομένων ακόμα και αγώνων προηγούμενων δεκαετιών. Μειονεκτήματα της μεθόδου αποτελούν τα υποκειμενικά κριτήρια επιλογής στατιστικών ως είσοδο στο σύστημα (άλλοι επιλέγουν τα σκορ, άλλοι τις νίκες, άλλοι το εύρος της νίκης ή το σύνολο των τερμάτων, κλπ), την απουσία παραγόντων που αποδεδειγμένα επηρεάζουν το αποτέλεσμα (καιρός, αριθμός φιλάθλων, κ.ά.) καθώς και τη μη διάκριση αγώνων όπου μια ομάδα δεν έχει κίνητρο για τη νίκη, π.χ. εφόσον έχει εξασφαλιστεί η θέση στα playoffs ή το πρωτάθλημα.
Σε επόμενο άρθρο θα δούμε πώς τα Elo ratings βρίσκουν εφαρμογή στα διάφορα Ευρωπαϊκά πρωταθλήματα, όπως για παράδειγμα την κατάταξη των ομάδων της Ελληνικής SuperLeague στην οποία ο Αστέρας Τρίπολης βρίσκεται στην 7η θέση κι ο Ατρόμητος στην 5η πίσω από ΠΑΟΚ και ΑΕΚ.
